شاخص انتخاب

در ادامه مقاله قبلی و نیز تکمیل بحث در این مقاله در خصوص شاخص انتخاب یا Selection index صحبت خواهیم کرد.

همانطور که در مقاله قبلی گفته شد در اصلاح نژاد برای تمامی حیوانات، تمام صفات مهم اقتصادی و عملکردی، ارزش های اصلاحی یا EBVs برآورد می شود. این ارزش های اصلاحی برای اصلاح گران اطلاعات وسیعی از ارزش ژنتیکی حیوانات در اختیار قرار می دهد، اما این اطلاعات وسیع می تواند باعث سردرگمی اصلاح گر جهت انتخاب حیوانات برتر شود.

در حالت ایده آل حیواناتی انتخاب خواهند شد که در تمام صفات برتر هستند، اما در واقعیت این چنین نبوده و به ندرت حیوانی پیدا خواهد شد که در تمامی صفات مورد استفاده جهت انتخاب، برتر باشد. در اینجا سوال مهم این خواهد بود که برای کدام صفات باید بیشتر تاکید شود؟ و یا به عبارت دیگر برای هر صفت چه مقدار وزن داده شود؟

برای حل این چالش در اصلاح نژاد از شاخص انتخاب استفاده می شود. در شاخص های انتخاب اصلاح گر، ارزش های اصلاحی برای تمام صفات مهم را در هر حیوان با وزن های اقتصادی (یا عملکردی، که در اسب بیشتر مد نظر می باشد) ادغام کرده تا یک عدد واحد یا همان شاخص انتخاب ایجاد شود.

بر همین اساس شاخص های انتخاب متفاوت با توجه به سناریوهای مختلف اصلاحی و نیاز های بازار می توان ایجاد نمود. برای مثال شاخص های انتخاب مورد استفاده برای اسب های سرعت نسبت به شاخص انتخاب برای اسب های پرشی متفاوت خواهد بود. به عبارت دیگر برای اسب های نژاد پرشی صفات خاص با وزن های خاص استفاده خواد شد و این شاخص انتخاب برای اسب های مسابقات سرعت قابل استفاده نخواد بود و نتایج خوبی نخواهد داشت.

برای درک بهتر شاخص انتخاب، ارزش های شاخص انتخاب برای یک حیوان را میتوان EBV سودآوری حیوان برای سناریو تولید اقتصادی خاص در بازار هدف در نظر گرفت. در گاو شاخص انتخاب تحت عنوان سود خالص به ازا هر آمیزش با حیوان مورد مطالعه در نظر گرفته می شود. برای مثال اگر ما دو گاو داشته باشیم که یکی دارای ایندس $+60 و در گاو دیگر این مقدار $+30 باشد، ما میتوانیم تفاوت بین سود خالص در فرزندان آنها را با روش زیر محاسبه کنیم:

=  ½ x difference in Index

½ =   x  (60-30)

= $15 per cow mated

در اینجا ما باید تفاوت بین شاخص ها در دو حیوان را در ½ ضرب کنیم زیرا تنها نصف ژن های فرزندان از پدر (یا مادر) به ارث می رسد. با توجه به این تفاوت انتظار میرود فرزندان گاو نر با شاخص +60$ به طور میانگین 15$ بیشتر از میانگین جامعه برای دام دار نسبت به گاو نر با شاخص +30$ سود آوری داشته باشد. برای مثال اگر 200 فرزند از گاو نر با شاخص بیشتر تولید شود به میزان 3000$ (200 x $15) سود بیشتری برای دام دار ایجاد خواهد نمود.

در اسب با توجه به تفاوت در تعریف ارزش حیوان، تعریف شاخص نیز کمی متفاوت خواهد بود. در شاخص های انتخاب مورد استفاده در اسب از ارزش های پولی برای میزان برتری دام استفاده نمی شود.

برای مثال در مطالعه ای در اسب نژاد  Pura Raza Español (PRE) برای درساژ، یک شاخص انتخاب مورفولوژیکی در اسب های در سنین بسیار پایین مورد مطالعه قرار گرفت. در این شاخص انتخاب از 26 صفت موروفلوژیکی و 6 صفت درساژ (مانند نحوی راه رفتن، نحوی یورتمه رفتن و …) استفاده شد. برای وزن دهی به این صفات از واحد دلار استفاده نشد.

در این مطالعه نشان داده شد که حتی با استفاده از صفات مورفولوژیکی به تنهایی (بدون استفاده از صفات درساژ) می توان اسب ها را در ابتدای زندگی انتخاب نمود و نتایج خوبی گرفت (Sánchez-Guerrero et al., 2017). با توجه به اینکه مباحث آماری این بخش از حوصله دوستان خارج بود سعی شد تا تنها با تعاریف اصلی موضوعات دید کلی نسبت به این روش ایجاد شود.

محمود امیری

Sánchez-Guerrero, M., Cervantes, I., Molina, A., Gutiérrez, J., Valera, M., 2017. Designing an early selection morphological linear traits index for dressage in the Pura Raza Español horse. Animal : an international journal of animal bioscience 11, 948-957.