درباره اسب

اسب چگونه اهلی شد؟

اهلی کردن اسب ها حدود 5000 تا 6000 سال پیش در فالت ایران آغاز شد. در ابتدا آریایی های ساکن در این منطقه از گوشت، شیر و پوست اسب بهره مند می شدند. همچنین اسب ها به افزایش تحرک افراد کمک کردند. بعدها از اسب برای کشیدن بار و گاری استفاده شد. این باعث شد که اسب به عنصری حیاتی در حمل و نقل و جنگ تبدیل شود.

Eohippus پستاندار گیاهخوار معروف که به خاطر فسیل هایش در آمریکای شمالی و اروپا نیز شناخته می شود در نیم کره پایین (54 تا 38 میلیون سال پیش) زندگی می کرد، اولین اجداد اسب می باشد. با توجه به اطالعات به دست آمده از خط و نسب مردم در زمان زندگی در غارها، کنده کاری های بعدی روی صخره ها، نقاشی ها، مجسمه ها، سکه های قدیمی و برخی بقایای اسکلت، تصور می شود که اسب های امروزی منشأ خود را از اجداد وحشی خود گرفته اند. به نام پرژوالسکی )اسب فالت ایران یا اسب مغولی وحشی ( و تارپان.

انسان های اولیه همان گونه که دیگر حیوانات وحشی را برای غذا شکار می کردند، اسب ها را شکار می کردند. سپس آنها دریافتند که اسبها می توانند آنها را سریعتر و آسانتر از مکانی به مکان دیگر حمل کنند و آنها را در شکار سایر حیوانات وحشی تسر یع کنند. سپس شروع به استفاده از آن در بسیاری از مشاغل مانند جنگ و حمل و نقل کردند.

اگرچه به نظر می رسد که نعل های اسب ها با اختراع ماشین بخار به پشت بام پرتاب شده است، اما امروزه مردم به جای استفاده از اسب ها در محل کار، از اسب ها برای تفریح خود در ورزش هایی مانند مسابقه و اسب سواری استفاده می کنند.

خاستگاه اسب

شناخته شده است که اسب های وحشی به نام های Przewalski و Tarpan منشاء اسب های اهلی هستند که امروزه روی زمین یافت می شوند. یکی از این اسبهای وحشی، پرژوالسکی )اسب وحشی مغولستان( حتی امروزه در جنگلهای سیبری و مغولستان زندگی میکند. امروزه نمونه هایی از این در باغ وحش های بزرگ وجود دارد.

اسب های وحشی

معروف است که خاستگاه اسب های اهلی روی زمین امروزه پرژوالسکی )پرژوالسکی = مغول( و اسب های وحشی به نام تارپان است. یکی از این اسبهای وحشی، Prezewalski (Equus prezewalski) حتی امروزه در جنگلهای سیبری و مغولستان بهطور وحشی زندگی میکند. Prezewalskiat امروزه تقریبا در تمام باغ وحش های اروپایی وجود دارد. مشخص است که این نوع اسب وحشی در گذشته به تعداد زیاد و به صورت گله زندگی می کرده است. این اسب حیوانی است با قد 134-127 سانتیمتر، بدنی عمیق و پهن و سر بزرگ و گردن کلفت و پاهایش قوی و لکه های زرد مایل به قهوه ای است. پوزه و زیر شکم با موهای رنگ روشن پوشیده شده است. یک خط استری )خط قاطر( از موهای تیره در پشت خود دارد. یال کوتاه و راست، دم تیره و قسمت فوقانی پوشیده از کرک های کوتاه است، این اسب با مهاجرت ها به اروپا و جنوب آسیا و فالت ایران آمده و با نوع تارپان آمیخته شده و باعث پیدایش نژادهای مختلف اسب اهلی شده است.

نژاد دیگر اسب، اسب تارپان )Equus tarpan( است. اسب تارپان امروزه به طور کامل از روی زمین ناپدید شده است )آخرین تارپان در سال 1887 درگذشت( و نمونه های آن حتی در طبیعت یافت نمی شود. مطالعات دیرینه شناسی نشان می دهد که این اسب در منطقه ای از جنوب روسیه تا قفقاز زندگی می کرده است. برزنت از نظر قد کوچک، 130 سانتیمتر ارتفاع در جثهها، ساختار بدن نازکتر از اسب پرژوالسکی، سر نجیب و کوچک بود. معروف است که موهایی که بدن را می پوشاند، مثل موی، سنجاب است. اسب تارپان از اسب عرب و همچنین نژادهای اسب نزدیک به اسب عرب در جنوب آسیا و فالت ایران و آفریقا منشا گرفته است.

پذیرفته شده است که نژادهای اسب خونسرد امروزی غرب ریشه در Equus robustus دارند. به آن اسب دیلوویال )طوفان( و همچنین Equus caballus robustus، Equus germanicus نیز می گویند.

اسب در اساطیر

در یونان، اسب در سال 2000 قبل از میالد آورده شد و به ویژه از قرن هفتم قبل از میالد بهبود یافت. اسب برای ثروتمندان به عنوان یک الزمه زندگی، برای مسابقات یا جنگ تبدیل به یک وسیله تجمالتی شد. در یونان باستان، نریان سفید گرانبهاترین قربانی بود که می شد به خدایان تقدیم کرد. میولوژی یونانی همچن ین قنطورس نیمه اسب-نیمه انسان را ایجاد کرد که برجسته ترین نماد اتحاد اسب و انسان است.

اسب های اهلی

امروزه نژادهای زیادی از اسب وجود دارد. اما به طور کلی به دو نژادهای سرد خون و گرم خون جدا می شوند. بحث دمای بدن نیست. نژادهای خونسرد ،آرام با ماهیچه های توسعه یافته و مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی بسیار سرد در شمال هستند. آنها امروز اهمیت کاربردی خود را از دست داده اند.

اسب های خونگرم اندکی ضعیف تر و بارورتر هستند و با مکان های گرم و معتدل در جنوب سازگار هستند. بیشتر در مسابقات و ورزش استفاده می شود. معروف ترین آنها اسب عرب و اسب انگلیسی است. از دیگر اسبهای معروف، شایر و کالیدزدیل و نیزبرترین اسبهای جهان، در انگلستان، پرکرئون در فرانسه و نوریکر در آلمان هستند.